2023 yılında küresel çapta telefon dolandırıcılığı ve spam aramalar tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Bilinmeyen aramaların yaklaşık %28'inin dolandırıcılık veya spam olduğu belirtilirken, bu durum nedeniyle tüketicilerin %16'sı maddi kayıp yaşadı. Para kaybedenlerin oranı 2022'de %22 olarak kaydedilse de, kişi başına düşen ortalama kayıp %527 artışla 2.257 dolar oldu.
Dolandırıcılar Telefon Numaralarını Nasıl Ele Geçiriyor?
Dolandırıcılar, telefon numaralarını ele geçirmek için çeşitli yöntemler kullanıyor:
- Sosyal medya hesapları: Açık hesaplardan numara toplanabiliyor.
- Veri ihlalleri: Üçüncü taraf sağlayıcıların veri sızdırması bu bilgilere erişimi kolaylaştırıyor.
- Otomatik yazılımlar: Belirli bir bölgeye ait rastgele numaralar oluşturularak aramalar yapılıyor.
Almanya ve Fransa gibi ülkelerde dolandırıcılık nedeniyle para kaybedenlerin oranı daha da yüksek. Tüketiciler, rahatsız edici aramalara haftada 9 dakika, yılda yaklaşık 8 saat harcadıklarını belirtiyor.
En Yaygın Telefon Dolandırıcılığı Yöntemleri
Telefon dolandırıcılığı genellikle şu yöntemlerle gerçekleşiyor:
- Taklit Dolandırıcılığı: Dolandırıcılar, bir devlet kurumu, banka veya teknoloji şirketinden arıyormuş gibi davranarak kişisel bilgi talep ediyor.
- Uzaktan Erişim Dolandırıcılığı: Bilgisayarınıza erişim sağlamak için kötü amaçlı yazılım yüklemeye yönlendirebilirler.
- Yatırım Dolandırıcılığı: Büyük getiri vaat eden sahte yatırım fırsatları sunuyorlar.
- Ödül Dolandırıcılığı: Var olmayan ödüller kazanıldığını iddia ederek vergi veya bilgi talep ediyorlar.
- Robocall (Otomatik Aramalar): Önceden kaydedilmiş mesajlarla sahte bilgiler aktarıyorlar.
Dolandırıcılığa Karşı Nasıl Önlem Alınabilir?
Türkiye'de tüketiciler, rahatsız edici aramalarla ilgili e-Devlet, İleti Yönetim Sistemi (İYS) ve Ticaret Bakanlığı'na başvuru yapabilir. Ayrıca, iOS ve Android cihazlarda spam aramaları engelleme seçenekleri mevcut.
- iOS: "Son Kullanılanlar" > "i" simgesi > "Arayanı Engelle".
- Android: "Telefon Uygulaması" > "Arama Geçmişi" > Numara seçimi > "Engelle/Spam Bildir".
Kişisel bilgilerinizi telefonda paylaşmamak ve bilgisayarınıza uzaktan erişim izni vermemek önemlidir.
Devletlerin Aldığı Önlemler
Dolandırıcılık ve spam aramalar nedeniyle küresel çapta yıllık kayıp 58 milyar doları buluyor. ABD ve Türkiye gibi ülkelerde, voIP sağlayıcıları ve dolandırıcılara karşı milyonlarca dolarlık cezalar uygulanıyor. Türkiye’de, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) 2023 yılında bu tür aramalar nedeniyle 51,5 milyon lira idari para cezası kesti.
Telefon dolandırıcılığına karşı bireylerin dikkatli olması ve devletlerin düzenleyici önlemleri artırması kritik önem taşıyor.
