Google, yapay zekâ (AI) destekli yeni hava tahmini modeli GenCast ile hava durumu tahminlerinde devrim yaratmayı hedefliyor. Nature dergisinde yayımlanan bir makalede detaylandırılan GenCast, “yüksek çözünürlüklü bir AI ensemble modeli” olarak tanımlanıyor ve mevcut en iyi sistemlerden biri olan ECMWF'nin ENS modelini performans açısından geride bırakıyor.
GenCast Nedir ve Nasıl Çalışır?
GenCast, dört yıllık geçmiş hava durumu verileri üzerinde eğitim almış bir dağılım modeli (diffusion model) olarak geliştirildi. Model, Dünya’nın geometrisine uygun bir şekilde optimize edildi. Google, modeli test etmek için 2019 yılında toplam 1.320 farklı tahmin gerçekleştirdi ve GenCast'in, ENS modeline göre %97,2 oranında daha doğru sonuçlar ürettiğini ortaya koydu. Kısa vadeli tahminlerde (örneğin 36 saat) doğruluk oranı %99,8'e kadar çıkıyor.
Doğal Afetler ve Yenilenebilir Enerji İçin Kullanım Alanları
GenCast’in, 2019’da Japonya’yı vuran Typhoon Hagibis’in tahmininde etkili olduğu gösterildi. Model, tayfunun yedi gün öncesinden olası yollarını doğru bir şekilde tahmin etti ve olay yaklaştıkça daha isabetli sonuçlar sundu. Bu durum, yerel otoritelerin doğal afetlere karşı erken hazırlık yapmalarına olanak sağlıyor.
Bunun yanı sıra GenCast, rüzgar çiftlikleri yakınlarındaki rüzgar hızını ve güneş enerji santrallerinin hava durumu koşullarını öngörme gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik tahminlerde de kullanılabiliyor.
GenCast’in Avantajları
GenCast, 50’den fazla farklı tahmin üretebilen bir “ensemble modeli” olarak dikkat çekiyor. Bir 15 günlük hava tahmini sadece 8 dakika içinde Google Cloud TPU v5 üzerinde tamamlanabiliyor. Karşılaştırıldığında, geleneksel hava tahmini modelleri süper bilgisayarlar üzerinde saatler alabiliyor.
GenCast'in Geleceği ve Açık Erişim Politikası
Google, GenCast’i açık kaynak olarak yayımlamayı planlıyor ve bilim insanları ile iş birliği yaparak modeli geliştirmeyi hedefliyor. Şirket, modelin kodlarını ve ağırlıklarını paylaşarak hava tahmini alanında ilerleme kaydedilmesine katkıda bulunmayı amaçlıyor.
Bu yeni teknoloji, hem günlük yaşamın iyileştirilmesinde hem de küresel düzeyde daha etkili bir afet yönetimi ve enerji planlaması sağlanmasında önemli bir rol oynayabilir.
