İsrail'in Ekim ayı sonunda İran'a düzenlediği hava saldırılarında, Parchin askeri üssündeki Taleghan 2 tesisi tamamen yok edildi. ABD ve İsrail yetkililerine göre, bu tesis İran'ın nükleer silah araştırmalarını yeniden başlatmaya yönelik bir girişim kapsamında aktif olarak kullanılıyordu.
Saldırının Önemi ve Detaylar
Parchin'deki Taleghan 2 tesisi, geçmişte İran'ın Amad nükleer silah programının bir parçasıydı. Resmi olarak 2003 yılında durdurulduğu açıklanan bu programın, son yıllarda yeniden faaliyete geçtiği tespit edildi. Yetkililer, tesisin patlayıcıları tasarlamak ve nükleer silahların test edilmesi için gerekli bilimsel çalışmaları gerçekleştirdiğini belirtti.
Saldırıda yok edilen ekipman, nükleer cihazlarda kullanılacak plastik patlayıcıların tasarımı için kullanılıyordu. İsrail ve ABD istihbarat raporlarına göre, bu çalışmalar İran hükümetinin yalnızca küçük bir kesimi tarafından biliniyordu.
İsrail'in Hedef Seçimi
Ekim ayında İran'ın İsrail’e yönelik balistik füze saldırısına yanıt olarak düzenlenen operasyon sırasında, Taleghan 2 tesisi dikkatle seçildi. ABD Başkanı Joe Biden, İsrail'e nükleer tesislere saldırmaması konusunda uyarılarda bulunmasına rağmen, İsrail bu tesisi hedef aldı. Yetkililere göre, tesisin İran'ın resmi nükleer programının bir parçası olmaması, İran'ın saldırının boyutunu kabul etmesini zorlaştırdı.
Uluslararası Tepkiler ve Diplomatik Gerginlik
Saldırının hemen ardından, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) Genel Direktörü Rafael Grossi, İran'daki bazı nükleer tesisleri ziyaret etti. Grossi, İran'ın barışçıl bir nükleer program için müzakere etmeye hazır olduğunu, ancak baskı altında hareket etmeyeceğini söyledi.
Bu gelişmeler, IAEA yönetim kurulunun İran'a yönelik bir kınama kararı almayı planladığı bir dönemde yaşandı. İran, kararın alınması durumunda IAEA ile iş birliğini kısıtlayabileceğini belirtti.
Nükleer Çalışmalar ve ABD’nin Tutumu
İsrail'in saldırısı, İran'ın nükleer programıyla ilgili uluslararası şüpheleri yeniden gündeme getirdi. ABD'nin Ulusal İstihbarat Direktörü, İran'ın nükleer programına yönelik değerlendirmelerini bu yıl güncelledi ve İran'ın silah üretme potansiyeline yönelik kaygılar arttı. Taleghan 2'de yürütülen araştırmalar, bu kaygıları güçlendirdi.
Gelecek Senaryoları
IAEA'nın alacağı kararlar ve ABD’nin İran üzerindeki baskısını artırma olasılığı, bölgedeki tansiyonu yükseltebilir. Özellikle Donald Trump'ın başkanlığa geri dönmesi durumunda, İran'a yönelik "maksimum baskı" politikasının yeniden devreye girmesi muhtemel görünüyor.
